.
ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ
Μουσείο ήταν και πάει
.
Της Παρασκευής Κατημερτζή
.

Μετά την κοπή των καμένων δένδρων, ο Κρόνιος Λόφος έκανε λίφτινγκ για τη συγκράτηση των χωμάτων και φυτεύθηκε με υδροσπορά (εκτόξευση νερού)- με ιδιωτικές χορηγίες. Χάθηκε όμως η ευκαιρία να διερευνηθεί ανασκαφικά το φρούριο. Τα υποστυλώματα συγκρατούν τον ετοιμόρροπο εδώ και χρόνια αναλημματικό τοίχο, ενώ ο χώρος είναι περιφραγμένος με... κοτετσόσυρμα
.
Η πυρόπληκτη Αρχαία Ολυμπία αγωνίζεται, ακόμη, να βρει ξανά το βήμα της, αλλά το Μουσείο της Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων τείνει να ακυρωθεί.
Στο νέο Μουσείο της Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων στην αρχαία Ολυμπία ο επισκέπτης μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε μια περιήγηση σε 400 αρχαιότητες ή σε μια τετράγλωσση ψηφιακή επίσκεψη. Προτού όμως εγκαινιασθεί επισήμως, το πρώτο θεματικό αρχαιολογικό και ψηφιοποιημένο μουσείο της χώρας κινδυνεύει να διαλυθεί και μία επένδυση εκατομμυρίων ευρώ να πάει στον βρόντο γιατί η αρχαιολογική έκθεση και το ψηφιακό πρόγραμμα στήθηκαν με 120 δανεικά εκθέματα από διάφορα ελληνικά μουσεία, που άρχισαν να ζητούν την επιστροφή τους.
Εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, το 2004, η Αρχαία Ολυμπία έζησε μια πρωτοφανή κινητοποίηση και ανάπλαση. Απέκτησε Συνεδριακό Κέντρο στο παλαιό ξενοδοχείο ΣΠΑΠ - σήμερα: κλειστό. Συντηρήθηκαν τα μεγάλα ψηφιδωτά δάπεδα τριών μνημείων- σήμερα: σκεπασμένα με άμμο. Συντηρήθηκαν και αποδόθηκαν στους επισκέπτες τέσσερα μνημεία των ρωμαϊκών χρόνων: ένα λουτρό, μία λέσχη και η Βίλα του Νέρωνα, η νότια στοά του ιερού. Σήμερα: όλα είναι καλυμμένα από αγριολούλουδα και βάτα, γιατί αργούν οι πιστώσεις για νέες προσλήψεις έκτακτου προσωπικού και αποψίλωση.
Μέσα στο ιερό, το οποίο δέχεται κάθε χρόνο πάνω από μισό εκατομμύριο επισκέπτες απ΄ όλον τον κόσμο, συμπληρώθηκε και τοποθετήθηκε στη θέση του ένας από τους δεκάδες κίονες του ναού του Διός, που σωριάστηκαν γύρω από τον ναό, λόγω σεισμού πριν από 15 αιώνες, ώστε να δοθεί μια ιδέα για την τρίτη διάσταση, το ύψος, του γιγάντιου ερειπίου. Παραδίπλα όμως το Ολυμπιακό Στάδιο είναι περιφραγμένο με κοτετσόσυρμα.
Το πιο λαμπερό έργο ήταν η αποκατάσταση του σεισμόπληκτου παλαιού μουσείου- ένα κομψοτέχνημα του 19ου αιώνα, δωρεά του Ανδρέα Συγγρού, με ξύλινες οροφές, πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο και κιγκλιδώματα εμπνευσμένα από τον αρχαίο ναό του Ολυμπίου Διός. Σ΄ αυτούς τους χώρους εγκαταστάθηκε το πρώτο θεματικό αρχαιολογικό μουσείο της Ελλάδας, με μία έκθεση 400 αρχαιοτήτων αφιερωμένη στις απαρχές των Ολυμπιακών και άλλων πανελλήνιων Αγώνων, τα επιμέρους αθλήματα, τις θυσίες, τα βραβεία, τις τελετές, τα αγάλματα των νικητών στον αρχαίο κόσμο, τη συμμετοχή γυναικών.
Για λόγους τεκμηρίωσης το ψηφιακό μουσείο μεταμόρφωσε το υπόγειο του παλαιού μουσείου σε hi-tech περιβάλλον, με οθόνες, πίνακες αφής, υπολογιστές, διαδραστικά προγράμματα και εκπαιδευτικά παιχνίδια με τρισδιάστατες αναπαραστάσεις του ιερού και του σταδίου, τράπεζα πληροφοριών, αλλά και συστήματα αυτόματης ξενάγησης για 200 επισκέπτες σε τέσσερις γλώσσες.
Η υπόγεια έκθεση μπορεί να δεχθεί 50 άτομα. Λειτουργεί πειραματικά με μαθητές σχολείων και δεν έχει παραδοθεί ακόμη. Για να λειτουργήσει χρειάζεται ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό στον χειρισμό των πολύπλοκων συστημάτων.
.
Επαφές με την Αδριατική από το 1900 π.Χ.
Τι απέφεραν οι αρχαιολογικές έρευνες των τελευταίων ετών; «Επέκτειναν τη γνώση μας για τις απαρχές και το τέλος του ιερού», λέει η Γεία Χατζή, προϊσταμένη της Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ολυμπίας. «Οι γερμανικές ανασκαφές στην περιοχή του τύμβου του Πελοπίου έδειξαν ότι τουλάχιστον από τον 11ο αι. π.Χ., την υπο-μυκηναϊκή εποχή, υπήρχε στο σημείο αυτό τεράστιος λατρευτικός χώρος. Επίσης μέσα στον τύμβο βρέθηκαν ταφικοί πίθοι με κεραμικά και οστέινα κατάλοιπα- προσφορές από τελετές που δείχνουν ότι αυτός ο τόπος διατηρούσε επαφές με έναν πρώιμο πολιτισμό από την περιοχή της Αδριατικής του 1900 π.Χ.».
Τι έργα προγραμματίζετε για το Ιερό της Αρχαίας Ολυμπίας;
«Το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο συνεχίζει τις δοκιμαστικές τομές για την ανακάλυψη ιχνών του ιπποδρόμου και του ιερού του Ταραξίππου, θεότητας των ιπποδρόμων που λατρευόταν για τον εξευμενισμό των αλόγων». Έξω από το στάδιο, σε σωστικές ανασκαφές για την εγκατάσταση αγωγού ύδρευσης, κάτω από την άσφαλτο όπου σκάβει ο αρχαιολόγος Κώστας Νικολέντζος, εντοπίσθηκε ένα οικοδόμημα που επεκτείνει τα γνωστά όρια του ιερού. Πρόκειται για τα κατάλοιπα του Ιερού της Δήμητρας Χαμύνης. Ο βωμός της Δήμητρας βρίσκεται μέσα στο στάδιο και είναι γνωστό ότι η ιέρεια της θεάς ήταν η μόνη γυναίκα που είχε το δικαίωμα παρακολούθησης των Ολυμπιακών Αγώνων από τη θέση της στον βωμό.
.
ΣΤΑ ΚΑΜΕΝΑ
«Θα χρειαστούν χρόνια για την ανάκαμψη»
Μετά τις πυρκαγιές, «ολοκληρώθηκε η δενδροφύτευση 37.000 φυτών σε όλο το φυσικό περιβάλλον του Κρονίου Λόφου, όπου κόπηκαν δένδρα, διαμορφώθηκαν αναβαθμοί και έγινε επικάλυψη με γεωύφασμα προκειμένου να γίνει φύτευση σε έκταση 20 στρεμμάτων με βάση τις μελέτες του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας» εξηγεί στα «ΝΕΑ» η υπεύθυνη αρχαιολόγος Γεία Χατζή. «Η περιοχή αναπλάστηκε κατά τον καλύτερο δυνατόν τρόπο, αλλά θα χρειασθεί να περάσουν χρόνια για να ανακάμψει». Η ίδια υπολογίζει ότι μετά την κοπή και τη ρύθμιση της ύδρευσης έχει ολοκληρωθεί το 80% των φυτεύσεων. «Τώρα παρακολουθούμε την ανάπτυξη των φυτών. Το ίδιο ισχύει με την άρδευση. Προστέθηκαν νέοι πυλώνες που εκτοξεύουν νερά και πρόσθετη πυροπροστασία, αλλά ίσως χρειασθούν επιπρόσθετα συστήματα. Αυτό που φοβάμαι είναι το καλοκαίρι και τι πυρκαγιές θα φέρει. Όχι τόσο για την ίδια την Ολυμπία, όπου υπάρχει ετοιμότητα, αλλά για ένα πλήθος αρχαιολογικών χώρων που κάηκαν πέρυσι. Φέτος ο χειμώνας δεν είχε βροχές. Στα καμένα, όπως είναι το Λέπραιο, το Σαμικό κ.α., η βλάστηση έχει χαθεί, έχουν προκύψει σωστικές ανασκαφές, οι οποίες θα προχωρήσουν ανάλογα με το προσωπικό που θα μπορέσουμε να προσλάβουμε. Αν καούν και φέτος, δεν θα ξαναβλαστήσουν».