Προτομή της Ελένης Λιαροπούλου στη Βυτίνα, μπροστά από τήν οικογενειακή οικία, η οποία δυστυχώς αλλοιώθηκε βάναυσα κατά την αναστήλωσή της
«Ενταύθα δε οι Τούρκοι κατά την θέσιν Τρογωνήν, όπου είναι οι βράχοι, εσκότωσαν τον Πέτρον Λιάρον πρόκριτον της Βυτίνης, την δε νύμφην του Ανδρίκαιναν, της οποίας ο άνδρας ακόμη ζη και ονομάζεται Ανδρίκος Λιάρος, θέλουσαν να φύγη και να σωθή με το παιδί της, το οποίον ήτο έως είκοσι μηνών, και το είχεν εις την νάκαν, την κατεδίωκαν, και επειδή είδεν, ότι θα πέση αιχμάλωτος, το μεν παιδί της αφήκεν εις το χείλος του βράχου, αυτή δε έτρεχεν να πέση κατά των βράχων ότε ο πλησιέστερος Τούρκος εννοήσας, ότι θα γκρεμισθή εφώναξε και εχειρονόμει δια να την εμποδίση, αλλ’ αυτή δεν άκουσεν, αλλ’ εγύρισε, τον είδε, και αφού πρώτον τον εμούντσωσεν, έπειτα ώρμησε καί εγκρεμίσθη κατά τον βράχον, τον λεγόμενον Κότρωνον. Ο δε βράχος αυτός είναι υψηλός και απότομος, αλλ’ έχει και ογράδας, και εκεί μέσα εις αυτάς ήσαν δένδρα αυτοφυή και θάμνοι μεγάλοι εξέχοντες, εκ των οποίων επιάσθησαν τα ενδύματά της, και ούτως έμεινεν εκεί κρεμασμένη και απέθανε. Μετά δε ταύτα οι Γρανιτσιώται επήγαν εκεί, και έρριψαν άνωθεν πέτρες εις τους θάμνους δια να πέση το πτώμα, αλλά τίποτε δεν κατόρθωσαν. Έπειτα δε έδεσαν τον Αντώνιον Τσίταν, και τον κατέβασαν δια σχοινίου, όστις πλησιάσας, επήρε τα χρήματα της νεκράς, τα οποία ήσαν πολλά, κατόπιν εξεκρέμασε το πτώμα της, και αφού έπεσε κάτω, το έθαψαν. Το δε παιδί της το επήρεν ένας Τούρκος· επειδή δε ήτο εύμορφον, και με καλά ρούχα ενδυμένον, το έφερεν εις τον Πασάν δια να το ίδη, διότι ο Ιμβραήμ είχε δώσει διαταγάς εις τους στρατιώτας, όποιον Έλληνα αιχμαλωτίσουν καλοενδυμένον και σημαντικόν να μην τον σκοτώνουν, αλλά να τον παρουσιάζουν προς αυτόν, επίσης δε και τους ιερείς και τους άλλους κληρικούς, τους οποίους αφού τους εξέταζε, τους εφύλαττε. Τότε δε οι Τούρκοι είχαν πιάσει και την Σπύραιναν, χήραν και συνυφάδαν της γκρεμισθείσης, πρώτην δε θείαν του παιδίου, ήτις κατήγετο από την Σμύρνην, εγνώριζε την τουρκικήν γλώσσαν και ήτο γυναίκα τολμηρά και ενδυμένη με χρυσά φορέματα. Αύτη εζήτησε να ίδη τον Πασάν και οι υπασπισταί του την ωδήγησαν προς αυτόν. Άμα δε εισήλθεν, ηύρεν αυτόν καθήμενον κρατούντα εις τα χέρια του το παιδίον, και επειδή το παιδίον έκλαιε, του έδιδε γλυκόν με το ιδικόν του χουλιαράκι, δια να παύση να κλαίη. Τότε η Σπύραινα παρεκάλεσε τον Ιμβραήμ να τη χαρίση το παιδάκι λέγουσα ότι είναι ανήψι της, ότι η μητέρα του εγκρεμίσθη και απέθανε, και ο μπουγιούκ μπαμπά ο παππούς του εσκοτώθη, και ότι είναι κρίμα να χαθή· να της το χαρίση δια να το αναθρέψη αυτή. Ο Πασάς αμέσως διέταξε και του έφεραν μίαν γραίαν αιχμάλωτον, και αυτή έτυχεν να είναι η Χρόναινα από το χωρίον Γρανίτσα, και έδωσεν εις αυτήν το παιδί, όπως ήτο. Ταύτη δε κατά διαταγήν του Πασά εσυντρόφευσαν τέσσερεις Τούρκοι, και την ωδήγησαν μακράν του στρατοπέδου. Και αφού έφθασαν εκεί όπου ήσαν Έλληνες, αφήκαν την γραίαν με το παιδί και ανεχώρησαν. Το δε παιδίον αυτό ωνομάζετο Δημήτριος και ζη μέχρι της σήμερον. Την δε θείαν του Σπύραιναν επειδή εγνώριζε την τουρκικήν γλώσσαν καλώς, ο Ίμπραήμ την εκράτησε πλησίον του και την μετεχειρίζετο ως διερμηνέα επί κάμποσον χρόνον. Και ύστερα την απέλυσε και ούτω ελευθερώθη.»
Φωτάκου Χρυσανθοπούλου
«Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου