Εικόνα του 18ου αιώνος από τα Ιόνια νησιά
Του Αγίου Χαραλάμπους σήμερα, πολιούχου του Πύργου και προστάτου της Ιεράς Μητροπόλεως Ηλείας και Ωλένης. Η πόλη φορά τα καλά της και τιμά τον Άγιο, οι επίσημοι αλλά και πολύς κόσμος από τα γύρω χωριά δίνουν ένα τόνο κεφιού και παράλληλα, οργανώνονται πολλές εκδηλώσεις, πολιτιστικές και λαογραφικές, που δημιουργούν μια γιορτινή ατμόσφαιρα. Κεντρική εκδήλωση είναι η λιτανεία της εικόνας στους δρόμους του Πύργου, μετά την πανηγυρική λειτουργία στο ναό της Αγίας Κυριακής.
Η μικρή εκκλησία του, λίγο πιο κάτω από την Αγία Κυριακή, χτίστηκε πρώτη φορά στην εποχή της Τουρκοκρατίας απο την οικογένεια Βιλαέτη, στο σημείο στο οποίο σταμάτησε η επιδημία πανώλους. Μέσα στο ναό φυλάσσεται η εικόνα του Αγίου, η οποία δωρήθηκε το 1687 από την ίδια οικογένεια. Την είχαν φέρει μαζί τους απο τα Βελά Ηπείρου. Από το 1946 ο Άγιος Χαράλαμπος γιορτάζεται επίσημα ως πολιούχος του Πύργου.
Εικόνα του 18ου αιώνος με τους Αγίους Χαραλάμπη και Αθανάσιο
Ο Άγιος εορτάζεται και στο χωριό μας με επισημότητα. Στην εκκλησία του Αγίου Τρύφωνος υπάρχει μεγάλη εικόνα του, η οποία συνήθως λιτανεύεται την πρώτη Κυριακή μετά την εορτή του.Στη Βυτίνα ο ναός του Αγίου Τρύφωνος είναι τρισυπόστατος, αφιερωμένος και στους Αγίους Σπυρίδωνα και Χαραλάμπη. Από εκεί η λατρεία των δύο Αγίων, κυρίως δε του Χαραλάμπους, συνόδευσε τη λατρεία του Αγίου Τρύφωνος στο νέο χωριό.
Η ίδια εικόνα χωρίς το αργυρό κάλυμμα
Η σχέση των Πυργίων με τον Άγιο είναι αρκετά έντονη, από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας μέχρι σήμερα. Η λατρεία του ξεπέρασε τα όρια της πόλεως και επεκτάθηκε σε όλη την έκταση της Μητροπόλεως, της οποίας ο Πύργος είναι έδρα. Πολλά γεγονότα της τοπικής ιστορίας αποδόθηκαν σε θαύματα του Αγίου:
α) Η διάσωση των κατοίκων του Πύργου από την φοβερή επιδημία πανώλους το 1860. Η νόσος αυτή εξαλείφθηκε από τον Άγιο Χαράλαμπο μετά από θερμή προσευχή προς αυτόν και παράκληση. Λένε μάλιστα ότι οι Πύργιοι είδαν καταπληκτικό θέαμα. Ο Άγιος με τη ράβδο του έσπρωχνε ένα λευκό σαν βαμβάκι νέφος στον ουρανό μέχρι που το έριξε στην θάλασσα. Ήταν η ασθένεια που καταδίωξε ο Άγιος. Και σε άλλα μέρη όμως κατά καιρούς ήταν εμφανής η παρουσία του Αγίου Χαραλάμπους στην εκδίωξη της πανώλους, όπως στη Θεσσαλία, στο χωριό Σαβάλια και στη Δημητσάνα, όπου μετονομάστηκε ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου σε ναό Αγίου Χαραλάμπους, εξ αιτίας της θαυματουργικής παρέμβασης του Αγίου.
β) Στον Άγιο Χαράλαμπο αποδόθηκε η εκδίωξη της θανατηφόρας επιδημίας της γρίππης το 1918 από την Ηλεία και την Ελλάδα, εξ αιτίας της οποίας χιλιάδες ανθρώπων πέθαιναν για μήνες.
γ) Το 1687 οι Αγαρηνοί με αρχηγό τον τρομερό Αχμέτ Εφέντη, πολιόρκησαν τον Πύργο. Μετά από παρακλήσεις των κατοίκων στον Άγιο Χαράλαμπο, έπεσε ασθένεια λοιμική στο στρατό του Εφέντη και πολλοί από τους στρατιώτες του πέθαναν, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί και να σωθεί η πόλη από την πολιορκοία.
δ) Το 1821 οι Τούρκοι αποβιβάστηκαν στο λιμάνι και πολιόρκησαν τον Πύργο με σκοπό να προχωρήσουν προς την Τριπολιτσά και να καθαρίσουν την περιοχή από τα επαναστατικά στρατεύματα. Αφού έκαψαν ένα μέρος της πόλης, προσπάθησαν να προχωρήσουν προς τον κεντρικό δρόμο με τις άμαξες και τον οπλισμό τους. 'Ομως στα περίχωρα του μικρού ναού του Αγίου, είχε λάβει θέσεις ένας μικρός αριθμός αποφασισμένων Ελλήνων στρατιωτών, οι οποίοι με τη βοήθειά του εξεδίωξαν τους πολυάριθμους Τούρκους. Τώρα οι Τούρκοι θα πρέπει για εβδομάδες να ψάχνουν άλλα περάσματα για να φτάσουν στην Τριπολιτσά. Το μόνο πέρασμα που έχει μείνει είναι το ηρωικό Πούσι, όπου οι Ελληνες έχουν παραταχθεί οργανωμένα, λόγω της καθυστέρησης των Τούρκων στον Πύργο, και δίνουν το αποτελειωτικό χτύπημα στον εχθρό.
ε) Στον Ιταλικό βομβαρδισμό το 1941, λίγες ώρες πριν γίνει, δημιουργήθηκε ένα πυκνό σύννεφο ομίχλης στον ουρανό του Πύργου, με αποτέλεσμα τη συνεχή αναβολή του και τελικά τη ματαίωση του και τη διάσωση της πόλεως.
ς) Πριν καταλάβουν οι Γερμανοί τον Πύργο, είχε προηγηθεί σφοδρός βομβαρδισμός. Κανείς όμως από τους κατοίκους δεν έπαθε τίποτα, γιατί οι βόμβες έπεσαν σε ακατοίκητα μέρη και πολλές δεν εξερράγησαν καθόλου.
ζ) Στις 26 Μαρτίου 1993 ο μεγάλος σεισμός του Πύργου στις 14:10 διαμοιράστηκε σε δύο σεισμούς των 5,5 και 5,8R και από άποψη χρόνου 3 λεπτά κενό μεσολάβησαν μεταξύ των μεγάλων δονήσεων, με αποτέλεσμα οι ζημιές να μην είναι φοβερές. Αυτή η διαμοίραση του σεισμού ήταν επιστημονικά εντυπωσιακό φαινόμενο. Πολύ καιρό πριν, γίνονταν συνεχείς μικρές δονήσεις τα βράδια, σαν προειδοποίηση ώστε οι κάτοικοι να έχουν πάρει τα στοιχειώδη μέτρα και να είναι σε ετοιμότητα για την ώρα του μεγάλου σεισμού. Την ώρα του σεισμού πολλά μικρά παιδάκια με τα αθώα μάτια τους είδαν όπως λένε τον "παππού" να κρατάει με απλωμένα τα χέρια του τα σπίτια του Πύργου για να μην πέσουν. Μετά το σεισμό πολλοί κάτοικοι είδαν στον ύπνο τους τον Άγιο Χαράλαμπο να τους αναφέρει ότι με δική του παρέμβαση ο μεγάλος σεισμός χωρίστηκε σε δύο μικρότερους και για αυτό έγινε και περιφορά της εικόνας του Αγίου στην πόλη.
14 σχόλια:
na eisai kala... poli orea i ksenagisi toy istorikoy topoy aftoy...
ematha pola,
ma kala einai na ta didaskonte akoma kai ta paidia afta,,
o theos na feri na dw afton ton topo apo konta...
o agios sas fonazi...
apla perimeni esaw na ton deitai..
o xristow mas agapaei ton topo sas...
eistai evlogimenos laos.
Χαίρομαι που σου άρεσε η ανάρτηση. Να είσαι κι εσύ καλά!
Βυτινέικα, Γρανιτσέικα, Σκουροχώρι, πιο πέρα ο Αη Γιάννης και πιο κάτω η Σκαφιδιά...
Κοίταξε τώρα που με πήγες...
Εκείνη η βρύση στο έμπα του χωριού τρέχει ακόμα φαντάζομαι...
Ωραία η ξενάγηση σου στο χρόνο...
Σε βάζω στα λινκ αμέσως.
Eμενα 28ης και Γιαννιτσών κάποτε.. Πολύ κοντά στο εκκλησάκι. Η γιορτή του αγίου σηματοδοτούσε τις γραπτές εξετάσεις τότε, Φεβρουαρίου.
Θα ήθελα να ξανάβλεπα τον Πύργο και την παλιά γειτονιά..
Τζών Μπόη δεν ξέρω από πότε έχεις να πας. Εδώ και καμμιά δεκαετία ο χώρος έχει "αξιοποιηθεί". Ευτυχώς εξακολουθεί να διατηρεί το πράσινο, ωστόσο έχει πέσει πολύ τσιμέντο και πλάκα Καρύστου, και στη μέση έχει φυτευθεί ένα προκάτ εκκλησάκι. Ως εκ τούτου, οι νεράιδες έφυγαν. Το ιστολόγιό σου είναι πολύ ατμοσφαιρικό και κατεχωρήθη.
Κατερίνα αυτή τη στιγμή δεν έχω αυτό που ζητάς, αλλά η παραγγελία ελήφθη και θα εκτελεστεί, έστω κι αν χρειαστεί λίγος καιρός. Για την ώρα σου στέλνω ό,τι έχω στο αρχείο μου, με πολλή αγάπη.
Σε ευχαριστώ πολύ! Είδα από το χάρτη που ανοίγει σε ένα λινκ, ότι η βιβλιοθήκη μετακόμισε από την παλιά μου γειτονιά. Το επισκοπείο υπάρχει; Του Πατήρη το σπίτι; Ο φούρνος του Μουστάκη; To εργοστασιο πορτοκαλάδας; Το Τούμπι απέναντι από τον αγ.Διονύσιο;
Κατερίνα δεν γνωρίζω τις λεπτομέρεις που ζητάς, αλλά σου υπόσχομαι να μάθω ό,τι δεν ξέρω και να σε ενημερώσω.
Η βιβλιοθήκη έχει μεταφερθεί ψηλά στη Γερμανού, σε ένα μοντέρνο(;) κτήριο. Το παλιό κτήριο είναι έρημο, δυστυχώς. Ευτυχώς, δεν κινδυνεύει με κατάρρευση.
Το Επισκοπείο έχει ανακαινισθεί μετά τους σεισμούς του 1993 και είναι η κατοικία του Μητροπολίτη Γερμανού.
Το εργοστάσιο του Ντοά έχει κλείσει. Γύρω από τον Άγιο Διονύσιο οικοδομικός οργασμός. Η εκκλησία έχει ανακαινισθεί πολύ ωραία μετά το 1993.
Βυτιναίε καλημέρες ή καλησπέρες πολλές και καλές -ανάλογα τι ώρα θα δεις το σχόλιό μου, και βοηθειά σου ο Άγιος Χαράλαμπος, έστω και καθυστερημένα.
Το κόνισμα που λες πως είναι από τα Ιόνια Νησιά αποτελεί παραλλαγή της εικόνας του Αγίου στον ομώνυμο ναό στη χώρα της Ζακύνθου και είναι μάλλον από το χρωστήρα ή του συμπατριώτη σου Γιάννη Ταμπάκη που έδρασε στη Ζάκυνθο στα ξοφλήματα του 1800 ή του συγκαιρινού του ζακυθινού Πλέσσα Νίκα. Ξέρεις καλύτερά μου τις σχέσεις Ζακύνθου - Ηλείας και πόσοι Ζακυθινοί στα μεθενωτικά χρόνια εγκαταστάθηκαν στα μέρη σας.
Αναλυτικότερα για την εικόνα του Αγίου στη Ζάκυνθο βλ. http://plykogiannis.blogspot.com/2008/02/blog-post.html
Επ' ευκαιρία, αν είναι δυνατό δεν ανεβάζεις και καμμία φωτογραφία από το μετόχι του Αγίου (Διονυσίου)στον Πύργο να το θαμάξουμε και εμείς του εξωτερικού
Το κόνισμα που είδες, φίλε vertzak, διαστάσεων 10Χ8cm, πουλήθηκε το 2005 αντί 850 λιρών και βάλε, από οίκο δημοπρασιών της Ανγκλετέρρας κι εγώ το κατέβασα από την ιστοσελίδα του. Βοήθειά του αυτού που το αγόρασε!
Το ‘χουμε εύκολο το πέρα δώθε με το νησί σας. Με Ηλείους αποικίσθηκε η Ζάκυνθος μετά την ερήμωσή της από τους Βενετσιάνους και την πανούκλα, με Ζακυνθινούς γέμισε η Ηλεία μετά την Ένωση. Το Κατάκολο, κανονική ζακυνθινή αποικία, με τους Λούντζηδες και τους Πατήρηδες και τους Χαϊκάληδες.
Σου υπόσχομαι με την πρώτη ευκαιρία φωτογραφίες του Αγίου Διονυσίου του Πύργου, ο οποίος πέρασε τα πάθη του Χριστού από το σεισμό του 1993 και μέχρι να αναστηλωθεί.
Ευχαρισώ σε, Βυτιναιε, και ας μην είμαι ο vertzak, αλλά φίλος του vertzak. Επέτρεψέ μου όμως, τις εξής διορθοσούλες: είναι Ιγγλετέρ(ρ)α(το ιταλικό παναπεί) ή έστω Ιγγλιτέρ(ρ)α, αλλά όχι Ανγλετέρρα. Για να έδωσε τόσα, κανάς ομογενής θα ήτανε, σμπαροκοπημένος όπως εμείς.
Και κυρίως, τη Ζάκυθο την παραλάβανε άδεια οι Βενετσιάνοι, από το φόβο του Τούρκου που για 2-3 χρόνια λιμαινόταν το νησί. Χώρα και κάμπος άδεισαν και όντως γέμισαν από διάφορους, και λογικά ήρθαν και από απέναντι. Σίγουρα μαζική μετανάστευση θα είχαμε με την τουρκική ανακατάληψη του 1715. Το βιβλίο με επιμέλεια - μεταγραφή - σχόλια του Γιάννη Αντριόλα, ζακυθινού και αυτού απωτέρας καταγωγής, από οικογένεια εγκατεστημένη στην Ηλεία, το έχεις υπόψη σου; Σαν να διαβάζω τα λόγια του, σχετικά με ζακυθινά ονόματα στην Ηλεία.
Σε ευχαριστώ και πάλι για τις πληροφορίες, και συνέχισε το έργο το καλό.
Κατάλαβα το λάθος μου, φίλε don basilio. Είσαι ευπρόσδεκτος, όπως ο vertzak και όλοι οι άλλοι.
Ανγκλετέρρα, από η γαλλική γλώσσα, την έλεγαν στα χρόνια της Επαναστάσεως.
Αν και συγκεντρώνω βιβλιογραφία από την Ηλεία και την Αρκαδία, αυτό το βιβλίο δεν το έχω ακούσει.
Η Ηλεία υπήρξε η Καλιφόρνια της Ελλάδος το 19ο αιώνα. Αρκάδες, Καλαβρυτινοί, Ζακυνθινοί, Κεφαλλονίτες, Κερκυραίοι, ακόμα και Κρητικοί και Σαντοριναίοι μετανάστευσαν στην εύφορη γη της. Μετά ήρθαν και Μικρασιάτες πρόσφυγες. Μεγάλο χωνευτήρι, για το οποίο θα υπάρξει σχετικό άρθρο στο μέλλον.
Ευχαριστώ κι εγώ για τα καλά σου λόγια.
Να είσαι καλά και πάλι, Βυτιναίε. Το βιβλίο που αποτελεί τη σχολιασμένη μεταγραφή ενός ημερολογίου κάποιου Αντώνη Μελισσηνού, Κεφαλονίτη ερωτευμένου άκαρπα με μία ζακυθινή, είναι έργο του Γιάννη Ανδρεόλα και εκδόθηκε από τους Φίλους του Μουσείου Σολωμού. Προφανώς γι' αυτό δεν το έχεις υπόψη σου, γιατί δεν αναφέρεται ούτε στην Ηλεία, ούτε στην Αρκαδία.
Να είσαι βέβαιος ότι όταν βρεθώ στη Ζάκυνθο, θα το αναζητήσω στο Μουσείο του Σολωμού. Εκεί άλλωστε βρήκα και τον τόμο του Ν. Βαρβιάνη "Ζάκυνθος", χάρη στον οποίο συνειδητοποίησα τι χάθηκε εκείνο τον Αύγουστο.
Γεια και χαρά σου!
Δημοσίευση σχολίου