ΟΛΑ ΤΑ 'ΧΕΙ Η ΜΑΡΙΩΡΗ, Ο ΦΕΡΕΤΖΕΣ ΤΗΣ ΛΕΙΠΕΙ

Ζεύγος νεονύμφων στα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα

Η πασίγνωστη αυτή παροιμία έχει την αφετηρία της στα μέρη μας και συγκεκριμένα στη Βαρβάσαινα, χωριό του Δήμου Πύργου, στο δρόμο προς την Ολυμπία. Μια και σήμερα εορτάζεται η Ημέρα της Γυναίκας, ας θυμηθούμε μια δυναμική και μοιραία γυναίκα του 19ου αιώνα, της οποίας η ζωή έγινε δημοτικό τραγούδι, τη Μαριωρή.
Η Μπαρμπάσαινα (ή Βαρβάσαινα κατά το λόγιο τύπο) είναι ένα από τα χωριά που υπήρχαν στην περιοχή και προεπαναστατικά, με σημαντική συνεισφορά στον Αγώνα. Λαμπρό της τέκνο είναι ο αγωνιστής Νικολός Τριτσιμπίδας, ο οποίος σε ηλικία περίπου είκοσι τεσσάρων ετών έλαβε μέρος στην Επανάσταση, επικεφαλής ομάδας συγχωριανών του.
Μετά την Απελευθέρωση ο Τριτσιμπίδας, χάρη στην εργατικότητά του, απέκτησε μεγάλη ακίνητη περιουσία, ανέπτυξε σημαντική κοινωνική δράση και άσκησε έντονη επιρροή σε ολόκληρη την Ηλεία, οι κάτοικοι της οποίας, λόγω των πολλών κουμπαριών και βαπτίσεων που είχε κάνει, τον αποκαλούσαν «κουμπάρο» και «νουνό». Ο γάμος του γιου του το 1845 με τη Μαριωρή (Μαρία + Ωραία) από του Λάλα άφησε εποχή και ενέπνευσε τη λαϊκή μούσα, η οποία τον περιέγραψε με τους εξής στίχους:

Βγήκα ψηλά στα διάσελα κι αγνάντιο στη Μπαρμπάσαινα.
Στης Μπαρμπάσαινας τον κάμπο Τριτσιμπίδας κάνει γάμο.
Η Μαριωρή παντρεύεται κι ούλος ο κόσμος χαίρεται.
Με το γιο του Τριτσιμπίδα, πο ‘χει αμπέλια και σταφίδα.
Και καλεί για συμπεθέρους ούλους τους Μπαρμπασαιναίους.
Κάνει το γάμο με βιολιά, χορεύει η Μαριωρή μπροστά.
-Ποιόνε θα πάρεις Μαριωρή; -Του Τριτσιμπίδα το παιδί.
Που ‘ν’ παιδί και παλληκάρι και βαρεί και το γιογκάρι.
Πο ’χει στον Πύργο χτήματα, στην Πάτρα καταστήματα.
Πο ‘χει τα σπίτια τα ψηλά, τα μπαλκονάκια τα πλεχτά.
Πο ’χει τους πολλούς οντάδες, Μαριωρή με τους σεβντάδες.

Τη μελοποίηση έκανε ένας Τούρκος, ο οποίος μετά την Απελευθέρωση εκχριστιανίσθηκε και από Σουλεϊμάν ονομάσθηκε Γεώργιος. Το ταλέντο του στο κλαρίνο και ο εύθυμος σκοπός του τραγουδιού, στο ρυθμό του τσάμικου, βοήθησαν ώστε να γίνει πανελληνίως γνωστό και να χορεύεται μέχρι σήμερα σε πανηγύρια και γάμους.
Δυστυχώς για τον ήρωα Τριτσιμπίδα αυτός ο γάμος δε στέριωσε και τον οδήγησε σε καταστροφή. Κακό μάτι οδήγησε το νιόπαντρο ζευγάρι στο χωρισμό. Η οικογένεια της Μαριωρής, μετά την επιστροφή της στου Λάλα, την ξαναπάντρεψε παρά τη θέλησή της, ενώ ο Τριτσιμπίδας έχασε ολόκληρη την περιουσία του.

Γιογκάρι (και λιογκάρι): τύπος τρίχορδου ταμπουρά με μεταλλικές χορδές. Μοιάζει με λαούτο, αλλά είναι μικρότερο από αυτό. Διαθέτει μικρό βραχίονα και μικρό στρογγυλό ηχείο. Προέρχεται από τον τουρκικό όρο yongar και ορισμένες φορές έχει τέσσερεις χορδές. Ο εκτελεστής του λέγεται γιογκαράς. Φέρει και πολλές άλλες παρεμφερείς ονομασίες (λιουγκάρι στα Άγραφα, γιοκάρι στο Αίγιον και την Ευρυτανία, λιογκάρι στα παλιά κείμενα κλπ.), ενώ από πολλούς ταυτίζεται με το μπουλγουρί.

Ακούστε το τραγούδι εδώ: http://www.arcadians.gr/cd.php?id=1210