ΤΥΡΦΩΝ, ΕΝΑΣ ΠΟΝΤΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΤΡΥΦΩΝΑ

Χάρτης του Πόντου. Η Πάφρα διακρίνεται αριστερά, μεταξύ των πόλεων Σινώπης και Αμισού, δεξιά των εκβολών του ποταμού Άλυος (Κιζίλ Ιρμάκ)
.
Η Πάφρα (τουρκικά Μπάφρα) είναι μία πόλη του Δυτικού Πόντου, που ιδρύθηκε από τους Μιλησίους το 850 π.Χ. με το όνομα Άλυς ή Αλυσσός. Από το 1700 περίπου πρωτοστάτησε στο αντάρτικο εναντίον των Οθωμανών, γεγονός που πλήρωσε με ποταμούς αίματος. Μετά από εξοντωτική πορεία στην Ανατολία, οι Μπαφραλήδες που κατόρθωσαν να καταφύγουν στην Ελλάδα, εγκαταστάθηκαν σε οικισμούς της Βορείου Ελλάδος, με κυριότερο τη Νέα Πάφρα Σερρών, διατηρώντας άσβηστες τις παραδόσεις της μαρτυρικής πατρίδας τους.

.

Πόντιοι αντάρτες διασκεδάζουν με τη συνοδεία του αγγείου ή τολούμ

.

Μεταξύ των χορών της Πάφρας έχει διασωθεί και ο χορός Τυρφών ή Τυφρών ή Τρυφών, αφιερωμένος κατά μία εκδοχή στον Άγιο Τρύφωνα, η λατρεία του οποίου ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Κωνσταντινούπολη, τη Θράκη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή στην αρχική του μορφή πήγαινε προς τα δεξιά. Μπήκε όμως κάποτε στο χορό και κάποιος Τρύφωνας, άνθρωπος μειωμένης νοημοσύνης, ισχυρογνώμων, που έκανε συνεχώς του κεφαλιού του, και οδήγησε το χορό προς τα αριστερά. Αυτό άρεσε στους Μπαφραίους και έτσι ο χορός στη σημερινή του μορφή κινείται προς τα αριστερά. Από αυτόν ο χορός πήρε την ονομασία του. Είναι παραλλαγή της Τρυγόνας, με διαφορετική μουσική και έντονα πηδηχτά βήματα. Χρησιμοποιούσαν περισσότερο ζουρνά με νταούλι και λιγότερο λύρα. Ο ρυθμός είναι πεντάσημος 5/8.

.

Χορός Τυρφών Πάφρας από τους Ακρίτες Σερρών