.
Πρωτοχρονιά χωρίς βασιλόπιττα και κρεμμύδα δε γίνεται. Θρησκευτικές και ιστορικές οι ρίζες του πρώτου εθίμου, μαγικές του δεύτερου. Και στα δύο, η Ηλεία μας παρούσα.
.
Τορνέσι του Πριγκηπάτου της Αχαΐας, νόμισμα που κοβόταν στο νομισματοκοπείο του Χλουμουτσίου, του Castel Tornese των Βενετών
.
Η βασιλόπιττα, είτε προέρχεται από το Μεγάλο Βασίλειο, είτε από τους εορταστικούς άρτους των αρχαίων, είναι η βασίλισσα των πρωτοχρονιάτικων εθίμων. Κρυφός πόθος όλων είναι να τύχουν το φλουρί, το «τορνέσι», όπως το λένε σε άλλα μέρη, στα νησιά του Αιγαίου και άλλοτε στη Μικρά Ασία. Το όνομα προέρχεται από τα νομίσματα που έκοβε το Πριγκηπάτο του Μωρέως μέσα στο Χλουμούτσι, το Clermont ή Castel Tornese των Φράγκων, όπου ήταν εγκατεστημένο το νομισματοκοπείο. Τα νομίσματα του φραγκικού πριγκηπάτου ονομάστηκαν έτσι, επειδή απεικόνιζαν τον Άγιο Μαρτίνο της πόλεως Tours (Τουρ), και από αυτά το Clermont ονομάστηκε και Castel Tornese. Το όνομα αυτό δε διατηρήθηκε στα μέρη μας, αλλά παρέμεινε στη μνήμη άλλων περιοχών που γνώρισαν τη βενετική κυριαρχία ή οικονομική επιρροή.
.
.
Λένε ότι η αδερφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου ανακάλυψε το αθάνατο νερό και έβαλε λίγο σε ένα ποτήρι, με σκοπό να τω δώσει στον αδερφό της. Αυτός όμως είδε το ποτήρι με το νερό, δεν κατάλαβε τις θαυματουργές ιδιότητές του και το πέταξε έξω από το παράθυρο. Έτσι ο ίδιος παρέμεινε θνητός, αλλά η σκιλλοκρεμμύδα, στην οποίαν έπεσε το νερό, κέρδισε την αθανασία. Από τότε στολίζουμε την είσοδο της οικίας μας με κρεμμύδες κάθε Πρωτοχρονιά, για να έχουμε αθανασία.
Η σκίλλα είναι ένα πολύ κοινό φυτό στους αμμώδεις λόφους της Ηλείας, του οποίου ο βολβός αποκτά μέσα στο μαλακό, εύφορο έδαφος εντυπωσιακές διαστάσεις. Είναι τόση η αφθονία του συγκεκριμένου φυτού, ώστε από αυτό πήρε το όνομά της η αρχαία Τριφυλιακή πόλη Σκιλλούς ή Σκιλλουντία, η πόλη που φιλοξένησε για πολλά χρόνια τον Ξενοφώντα, μέχρι το τέλος της ζωής του. Σύμφωνα μάλιστα με μία εκδοχή, ακριβώς το ίδιο σημαίνει και το όνομα Κρέστενα, αφού στην αρβανίτικη γλώσσα «κρέστε» είναι το κρεμμύδι.
.
.
Η βασιλόπιττα, είτε προέρχεται από το Μεγάλο Βασίλειο, είτε από τους εορταστικούς άρτους των αρχαίων, είναι η βασίλισσα των πρωτοχρονιάτικων εθίμων. Κρυφός πόθος όλων είναι να τύχουν το φλουρί, το «τορνέσι», όπως το λένε σε άλλα μέρη, στα νησιά του Αιγαίου και άλλοτε στη Μικρά Ασία. Το όνομα προέρχεται από τα νομίσματα που έκοβε το Πριγκηπάτο του Μωρέως μέσα στο Χλουμούτσι, το Clermont ή Castel Tornese των Φράγκων, όπου ήταν εγκατεστημένο το νομισματοκοπείο. Τα νομίσματα του φραγκικού πριγκηπάτου ονομάστηκαν έτσι, επειδή απεικόνιζαν τον Άγιο Μαρτίνο της πόλεως Tours (Τουρ), και από αυτά το Clermont ονομάστηκε και Castel Tornese. Το όνομα αυτό δε διατηρήθηκε στα μέρη μας, αλλά παρέμεινε στη μνήμη άλλων περιοχών που γνώρισαν τη βενετική κυριαρχία ή οικονομική επιρροή.
.
.
Λένε ότι η αδερφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου ανακάλυψε το αθάνατο νερό και έβαλε λίγο σε ένα ποτήρι, με σκοπό να τω δώσει στον αδερφό της. Αυτός όμως είδε το ποτήρι με το νερό, δεν κατάλαβε τις θαυματουργές ιδιότητές του και το πέταξε έξω από το παράθυρο. Έτσι ο ίδιος παρέμεινε θνητός, αλλά η σκιλλοκρεμμύδα, στην οποίαν έπεσε το νερό, κέρδισε την αθανασία. Από τότε στολίζουμε την είσοδο της οικίας μας με κρεμμύδες κάθε Πρωτοχρονιά, για να έχουμε αθανασία.
Η σκίλλα είναι ένα πολύ κοινό φυτό στους αμμώδεις λόφους της Ηλείας, του οποίου ο βολβός αποκτά μέσα στο μαλακό, εύφορο έδαφος εντυπωσιακές διαστάσεις. Είναι τόση η αφθονία του συγκεκριμένου φυτού, ώστε από αυτό πήρε το όνομά της η αρχαία Τριφυλιακή πόλη Σκιλλούς ή Σκιλλουντία, η πόλη που φιλοξένησε για πολλά χρόνια τον Ξενοφώντα, μέχρι το τέλος της ζωής του. Σύμφωνα μάλιστα με μία εκδοχή, ακριβώς το ίδιο σημαίνει και το όνομα Κρέστενα, αφού στην αρβανίτικη γλώσσα «κρέστε» είναι το κρεμμύδι.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου