Ο Διονύσιος Καββαθάς ή Βυτινιώτης (Ταμπανούκας) δεν έχανε ευκαιρία να φωνάξει τους γύφτους με τα νταβούλια και να ξεφαντώσει μαζί με τους χωριανούς.
Τσικνοπέμπτη αύριο και είναι μια καλή ευκαιρία να θυμηθούμε πώς γιόρταζαν παλιότερα τις Απόκριες οι άνθρωποι.
Τοποθετημένες ακριβώς πριν τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, περίοδο αυστηρής νηστείας και εγκράτειας, προκειμένου να προετοιμαστούν οι πιστοί για τη συμμετοχή στη χαρμολύπη του Πάσχα, οι Απόκριες έδιναν την ευκαιρία στους ανθρώπους να το ρίξουν έξω, ξεχνώντας, με τις μεταμφιέσεις και το γλέντι, τα προβλήματα της ζωής. Την ημέρα αυτή ήταν επιβεβλημένη η κατανάλωση κρέατος μέσα σε εύθυμο κλίμα. Από την Κυριακή της Απόκρεω δεν ξαναέτρωγαν κρέας μέχρι το βράδυ της Αναστάσεως.
Το τέλος του χειμώνα και η έναρξη της άνοιξης, συνδέονταν από τα αρχαία χρόνια με την επίκληση της αναγεννητικής δύναμης της φύσης, που επιτυγχανόταν με διονυσιακές γιορτές, στις οποίες επιτρεπόταν η βωμολοχία και η χρήση φαλλικών απομιμήσεων. Ο φαλλός και ό,τι έχει φαλλικό σχήμα συμβολίζει τη γονιμότητα. Η βωμολοχία πέρασε μέσα από σατιρικούς στίχους τόσο προκλητικούς, που οποιαδήποτε άλλη εποχή του χρόνου, θα δημιουργούσαν παρεξηγήσεις. Όμως τις Απόκριες όλα επιτρέπονται.
Ένα από τα αποκριάτικα τραγούδια που τραγουδιόταν και χορευόταν παλιότερα στο χωριό, είναι ο πολύ γνωστός "Χορός του Πιπεριού". Οι στίχοι χορεύονταν συρτό στα τρία και οι επωδοί καλαματιανό. Συνήθως αυτός που έσερνε το χορό τραγουδούσε μόνος τον κάθε στίχο και οι υπόλοιποι τον επαναλάμβαναν. Επίσης ένας από την παρέα έμενε έξω από το χορό και έλεγχε εάν οι χορευτές εκτελούσαν τα παραγγέλματα, τιμωρούσε δε τους παραβάτες χτυπώντας τους με τη ζώνη του. Το τραγούδι συνεχιζόταν μέχρι τελικής πτώσεως, από την αδυναμία να εκτελέσουν τα παραγγέλματα ή από τα γέλια.
Το ζητούμενο ήταν πάντως, με τον τελευταίο στίχο, να εκτελέσουν πιστά την αναπαράσταση της γενετήσιας πράξεως σε επαφή με το έδαφος. Η "γονιμοποίηση" της γης από τον άνθρωπο είναι ένα στοιχείο με έντονα συμβολικό χαρακτήρα, που φανερώνει τη στενή σχέση του ανθρώπου με τη γη και την ανάγκη συνεργασίας και των δύο για την επίτευξη καλής σοδειάς. Οι γνωστότεροι στίχοι του χορού του πιπεριού είναι οι εξής:
Πώς το τρί- κι αμάν αμάν, πώς το τρίβουν το πιπέρι,
Πώς το τρίβουν το πιπέρι, του διαβόλου οι καλογέροι;
Με το πό- κι αμάν αμάν, με το πόδι τους το τρίβουν,
Με το πόδι τους το τρίβουν και το ψιλοκοπανίζουν. (συρτό στα τρία)
Άιντε για σ'κωθείτε παληκάρια, με σπαθιά και με κοντάρια. (καλαματιανό)
Με το γόνατο το τρίβουν και το ψιλοκοπανίζουν.
Με τη μύτη τους το τρίβουν και το ψιλοκοπανίζουν.
Με τη γλώσσα τους το τρίβουν και το ψιλοκοπανίζουν
Με τον κόλο τους το τρίβουν και το ψιλοκοπανίζουν
Με τον πούτσο τους το τρίβουν και το ψολοκοπανίζουν.
Τσικνοπέμπτη αύριο και είναι μια καλή ευκαιρία να θυμηθούμε πώς γιόρταζαν παλιότερα τις Απόκριες οι άνθρωποι.
Τοποθετημένες ακριβώς πριν τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, περίοδο αυστηρής νηστείας και εγκράτειας, προκειμένου να προετοιμαστούν οι πιστοί για τη συμμετοχή στη χαρμολύπη του Πάσχα, οι Απόκριες έδιναν την ευκαιρία στους ανθρώπους να το ρίξουν έξω, ξεχνώντας, με τις μεταμφιέσεις και το γλέντι, τα προβλήματα της ζωής. Την ημέρα αυτή ήταν επιβεβλημένη η κατανάλωση κρέατος μέσα σε εύθυμο κλίμα. Από την Κυριακή της Απόκρεω δεν ξαναέτρωγαν κρέας μέχρι το βράδυ της Αναστάσεως.
Το τέλος του χειμώνα και η έναρξη της άνοιξης, συνδέονταν από τα αρχαία χρόνια με την επίκληση της αναγεννητικής δύναμης της φύσης, που επιτυγχανόταν με διονυσιακές γιορτές, στις οποίες επιτρεπόταν η βωμολοχία και η χρήση φαλλικών απομιμήσεων. Ο φαλλός και ό,τι έχει φαλλικό σχήμα συμβολίζει τη γονιμότητα. Η βωμολοχία πέρασε μέσα από σατιρικούς στίχους τόσο προκλητικούς, που οποιαδήποτε άλλη εποχή του χρόνου, θα δημιουργούσαν παρεξηγήσεις. Όμως τις Απόκριες όλα επιτρέπονται.
Ένα από τα αποκριάτικα τραγούδια που τραγουδιόταν και χορευόταν παλιότερα στο χωριό, είναι ο πολύ γνωστός "Χορός του Πιπεριού". Οι στίχοι χορεύονταν συρτό στα τρία και οι επωδοί καλαματιανό. Συνήθως αυτός που έσερνε το χορό τραγουδούσε μόνος τον κάθε στίχο και οι υπόλοιποι τον επαναλάμβαναν. Επίσης ένας από την παρέα έμενε έξω από το χορό και έλεγχε εάν οι χορευτές εκτελούσαν τα παραγγέλματα, τιμωρούσε δε τους παραβάτες χτυπώντας τους με τη ζώνη του. Το τραγούδι συνεχιζόταν μέχρι τελικής πτώσεως, από την αδυναμία να εκτελέσουν τα παραγγέλματα ή από τα γέλια.
Το ζητούμενο ήταν πάντως, με τον τελευταίο στίχο, να εκτελέσουν πιστά την αναπαράσταση της γενετήσιας πράξεως σε επαφή με το έδαφος. Η "γονιμοποίηση" της γης από τον άνθρωπο είναι ένα στοιχείο με έντονα συμβολικό χαρακτήρα, που φανερώνει τη στενή σχέση του ανθρώπου με τη γη και την ανάγκη συνεργασίας και των δύο για την επίτευξη καλής σοδειάς. Οι γνωστότεροι στίχοι του χορού του πιπεριού είναι οι εξής:
Πώς το τρί- κι αμάν αμάν, πώς το τρίβουν το πιπέρι,
Πώς το τρίβουν το πιπέρι, του διαβόλου οι καλογέροι;
Με το πό- κι αμάν αμάν, με το πόδι τους το τρίβουν,
Με το πόδι τους το τρίβουν και το ψιλοκοπανίζουν. (συρτό στα τρία)
Άιντε για σ'κωθείτε παληκάρια, με σπαθιά και με κοντάρια. (καλαματιανό)
Με το γόνατο το τρίβουν και το ψιλοκοπανίζουν.
Με τη μύτη τους το τρίβουν και το ψιλοκοπανίζουν.
Με τη γλώσσα τους το τρίβουν και το ψιλοκοπανίζουν
Με τον κόλο τους το τρίβουν και το ψιλοκοπανίζουν
Με τον πούτσο τους το τρίβουν και το ψολοκοπανίζουν.
2 σχόλια:
ΧΑΧΑΧΑ ΕΓΩ ΠΡΟΛΑΒΑ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΘΙΜΟ....ΠΟΛΥ ΠΛΑΚΑ...ΑΓΑΠΗΤΕ ΚΩΣΤΑ ΘΑ ΜΟΥ ΕΠΙΤΡΕΨΕΙΣ ΝΑ ΤΟ ΑΝΑΔΗΜΟΣΕΙΕΥΣΩ ΣΤΟ WWW.KAMENA.BLOGSPOT.COM....ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΡΩΝ!!!
Ελεύθερα, χωρίς κανένα πρόβλημα.
Άλλωστε τα έθιμα και τα τραγούδια είναι κοινή κληρονομιά όλων μας.
Αλλά δεν είμαι ο Κώστας Καββαθάς. Χρησιμοποίησα απλώς κείμενα του Κώστα Καββαθά, επειδή είναι πολύ γλαφυρός στις περιγραφές του και επειδή είναι ο πιο διάσημος Βυτιναίος.
Δημοσίευση σχολίου